Een inleiding in de filosofie

Veel inleidingen in de filosofie beginnen met uit te leggen, wat 'filosofie' is en daar blijken altijd meer woorden voor nodig te zijn dan om bijvoorbeeld in een inleiding in het strafrecht uit te leggen wat strafrecht is. Het is waarschijnlijk typerend voor filosofen zich uitvoerig te buigen over de vraag, wat filosofie is of zou moeten zijn. Want bij filosofie kan het niet zo maar gaan om dingen die al vast staan en zonder meer, als een pakketje vanzelfsprekendheden, kunnen worden doorgegeven. Boor de inleiding daarin is een herhaalde terugkeer naar het begin onvermijdelijk, en het is helemaal niet ondenkbaar dat de inleider niet verder komt dan de drempel. Misschien is er wel niet meer dan zo' n drempel of zelfs alleen maar een meditatieve pas op de plaats. In deze inleiding gaat het dan ook niet om kennis die geaccumuleerd en in een systeem gevat zou zijn; filosofie begint op het moment waarop een denkend wezen zich gedwongen ziet te gaan nadenken over wat er door anderen al gedacht is en over de status en de pretenties van dat denken en van alle denken. Gewoonlijk dient dat moment zich aan als het instorten van een bestaand systeem of als een vorm van kritiek op het voorafgaande denken. Ineens en voordat we weten wat het precies inhoudt, dient zich iets aan dat 'anders' is. Van wat anders is, weten wij dat het er is of moet zijn, voordat we met enige nauwkeurigheid weten wat en hoe het is. De filosofie begint met het nogal kinderlijke, maar ontwrichtende vermoeden dat alles anders is dan wij denken; de filosofie is eerder een moment van radeloosheid zonder systeem dan een alternatief systeem.