Erasmus en het gelijk van de spindokter

Terwijl neurowetenschappers beweren dat onze gedachten gestuurd worden door processen in ons brein, omarmt de Amerikaanse topfilosoof Daniel Dennett een oude stelling van Erasmus: de vrije wil bestaat. Dennett trekt een parallel tussen neurowetenschap en theologie. In Erasmus´ tijd beweerden de theologen dat God almachtig was, en dus ook onze gedachten stuurde, nu zijn het neurowetenschappers die een almachtig brein ontwaren onder ons schedeldak. Het theologische determinisme van Luther, waar Erasmus zich tegen keerde, hebben we vervangen door een even dubieus neurologisch determinisme. Zolang de neurobiologie ons niet precies kan uitleggen hoe onze hersenen werken en het bestaan van God niet is bewezen, blijft de vrije wil - of die nou bestaat of niet - volgens Dennett een nuttig begrip. Dennett sprak deze tekst uit toen hem in 2012 de Erasmusprijs werd toegekend. De tekst is voorzien van een voorwoord van Max Sparreboom, directeur van de Stichting Praemium Erasmianum. Daniel C. Dennett (1942) behoort tot de belangrijkste denkers op het gebied van bewustzijn, kunstmatige intelligentie. Hij is hoogleraar filosofie aan de Tufts University. Hij maakte naam met zijn boek Het bewustzijn verklaard en Darwins gevaarlijke idee. In Nederland brak hij door met de VPRO-serie Een Schitterend Ongeluk.