Voorbij fatsoen en onbehagen

'Waarden en normen' zijn een vergaarbak voor allerlei zeer diverse maatschappelijke ongenoegens: zinloos geweld, probleemgedrag van hangjongeren en de slechte integratie van allochtonen. Bij mogelijke oplossingen hiervan speelt het begrippenpaar waarden en normen vaak een prominente rol. Is fatsoen een oud en belegen synoniem voor dit begrippenpaar? Vaak doen 'waarden en normen' - of in de meer gebruikelijke volgorde 'normen en waarden' - dienst om het onbehagen van moderne burgers tot uitdrukking te brengen. Zij voelen zich onveilig en angstig en zoeken houvast. De begrippen waarden en normen betekenen veel meer dan fatsoen, omgangsvormen of spelregels. In deze essaybundel verhelderen de auteurs vanuit verschillende invalshoeken de oorsprong, betekenis en waarde van 'waarden en normen'. Zij mengen zich in het debat op een originele manier. Niet alleen verhelderen zij de diepere betekenis en functie van dit begrippenpaar, maar ook gaan zij in op de relatie met globalisering, religie,gender en multiculturaliteit. Auteurs van de essays zijn Gabriël van den Brink, Erik Borgman, Kees Klop, Alkeline van Lenning, Frank Petter, Paul van Seters, Harald van Veghel en Jean-Pierre Wils. '"Voorbij fatsoen en onbehagen" is een bundel filosofische teksten over het debat over waarden en normen. In de bundel wordt onder meer een poging gedaan te ontrafelen waar dit debat nu eigenlijk over moet gaan. In het eerste artikel onderscheidt Gabriël van den Brink drie door elkaar lopende problemen: de kwestie van fatsoen in het publieke domein, de kwestie van de gemeenschapsvorming in de maatschappij, en het individuele niveau van de zingeving. De rol van de overheid is in deze kwesties maar beperkt, betoogt Van den Brink. (...) Ook moet niet gedacht worden, zo wordt in de bundel betoogd, dat we in onze democratische samenleving kunnen komen tot één waardenset die door iedereen gedeeld wordt. Als de politiek dat probeert te bereiken heeft dat zelfs gevaarlijke kanten.' - Dirk Gudde in Bestuursvorm (januari 2006) 'Damon geeft in samenwerking met het Soeterbeeck Programma van de Radbout Universiteit Nijmegen een serie boeken uit ter bevordering van reflectie, conversatie en debat over wetenschap, samenleving en levensbeschouwing. Een serie die te denken en te disputeren geeft. Deze bijzonder attractieve reeks kan zowel het brede publiek als de kenner inspireren.' - De stem van het boek, 2006 nummer 1 'De oproep van de Nederlandse minister-president tot een waarden-en-normendebat heeft ook in academische kring respons gevonden. Deze voor een groter publiek geschreven bundel beoogt een fundamentele insteek in een thematiek die natuurlijk alle aanleiding kan geven tot vrijblijvende prediking van principes of tot moralisme. De pretentie wordt zonder meer waargemaakt, voorwaar geen geringe prestatie in een land waarin de oproep van de minister-president met veel scepsis is ontvangen. [...] De veelzijdigheid en hoge toegankelijkheid van de bundel eisen wel hun tol. Veel zaken worden aangestipt maar niet diepgaand uitgewerkt. Zo wordt Max Webers thematisering van de moderne rationaliteit en pluriformiteit in waarden-en-normenbeleving meerdere keren aangestipt (Wils, Borgman, Petter) maar krijgt ze nergens uitwerking. De bundel biedt niet méér en niet minder dan een propedeutisch overzicht in de materie.' - Marcel Becker in Tijdschrift voor Filosofie, jaargang 2006, nr. 2